“Verrassende muziek, blik op muziek uit twee werelden, magische gamelan klanken geïnspireerd op Java en Bali, heerlijke Cubaanse en Arubaanse romantiek, mooie zaal, twee gedreven pianisten, prachtige vleugels”, is het antwoord van pianist, antropoloog en Indonesië-specialist Henk Mak van Dijk op de vraag waarom muziekliefhebbers op 17 november een bezoekje ‘moeten’ brengen aan ‘East Indies – West Indies’ in Het Concertgebouw.
Het is op de derde zondag van November, alweer het tweede optreden in de serie ‘Around the World on Two Pianos’ waarbij tijdens drie concerten, telkens een speciale gastpianist aan de zijde zal ‘staan’ van initiator, pianist en Latijns-Amerika-specialist Gustavo Corrales Romero.
Tijdens ‘East Indies West Indies’ worden Latijns-Amerikaans klassiek en Indonesische gamelanklanken samengebracht op één podium. De andere vleugel zal deze keer bemand worden door Indonesië-specialist Henk Mak van Dijk.
“De combinatie klanken uit twee verschillende werelddelen volgt logischerwijs uit de samenwerking van Latijns-Amerika-specialist Gustavo Corrales Romero en Indonesië-specialist Henk Mak van Dijk. Ze maken zich elk sterk voor de muziek die hen drijft, waarbij de verbindende factor natuurlijk ook is dat het geen van beide bekende, mainstream klassieke muziek is.
Het gaat om onbekende, minder bekende en vaak vergeten, bijzondere composities gebaseerd op traditionele muziek, volksmuziek en/of jazz. Hierbij vinden alle betrokkenen; Gustavo, Henk en ik als organisator, dat deze muziek bredere aandacht verdient”, aldus Karen D. Russel de Corrales de partner van Gustavo die namens KyG Productions de zakelijke leiding heeft over ‘Around the World on Two Pianos’.
“Ik kende Henk omdat hij verbonden is aan het Haags Open Podium dat concerten organiseert in het concertzaaltje Podium Vocale in Den Haag. Hij kwam een keer naar een concert van Gustavo (Cuban Classical & Jazz, met Ramón Valle). Daarna vroeg hij Gustavo om samen met hem het jazzconcert van Ludwig van Zele in de versie voor twee piano’s uit te voeren.
Achter het jazzconcert van Ludwig van Zele, waarbij het muzikale duo al eerder samenwerkten, ging een bijzondere ontdekking schuil.
“Het was verrassend, ik begon met het lezen van Indische kranten, online met als zoekterm jazz. Bij toeval trof ik een recensie van dit jazzconcert. Ik kende noch deze muziek noch de componist. Bij navraag vond ik de muziek bij familie, bij een neef die het geheel inclusief orkestpartijen op zolder in Den Haag, mijn woonstad, bleek te hebben liggen. Een uniek stuk, omdat destijds nauwelijks dergelijke jazz werd opgeschreven in concertvorm. Alleen Gershwin deed dat. De krant Den Haag Centraal noemde het daarom ook een ‘Indische Rhapsody in Blue’.
Ik kreeg de gelegenheid het stuk met de Galloway Big band uit Amsterdam uit te voeren op de Tong Tong Fair in Den Haag. Een bijzondere gebeurtenis: het concert kwam na zo’n lange tijd weer tot leven”, vertelt Henk Mak van Dijk enthousiast.
Karen D. Russel de Corrales: “De uitvoering op twee piano’s van het jazzconcert van Van Zele door Henk samen met Gustavo was voor een concert georganiseerd door het Nederlands Muziekinstituut (NMI) eind 2018. Dat concert werd begin dit jaar herhaald te Podium Vocale. De mooie samenwerking die zo tot stand kwam, met hele eigensoortige programma’s – naast het reeds bestaande Cuban Classical & Jazz, dat weer heel anders is – werd zo een belangrijke aanleiding voor het creëren van de drieluik Around the World on Two Pianos dit jaar.”
Het spreekt dan ook voor zich dat Henk Mak van Dijk niet lang moest nadenken over de keuze om wel of niet een samenwerking aan te gaan voor East Indies – West Indies. “Het is heel prettig samenwerken met Gustavo en daarbij een mooie kans om ‘ons andere geluid’ aan het publiek te laten horen in plaats van het ijzeren repertoire. Gustavo weet als geen ander hoe Latijns-Amerikaanse muziek uitgevoerd moet worden. Belangrijker nog, hij weet dat van binnenuit. Hij weet dat te combineren met vitaliteit, enthousiasme en een groot gemak van spelen”, aldus Henk Mak van Dijk, die niet voor niets door het leven gaat als Indonesië specialist.
“Ik ben gaan werken als pianist en pianodocent op Java; daarna werd ik in Nederland gevraagd voor het uitvoeren van werk van Indische componisten. Het leidde tot een groot onderzoek met als resultaat mijn boek De oostenwind waait naar het westen, over Indische componisten en Indische composities (veelal cross-over). Daarnaast kwamen er cd’s, concerten en tentoonstellingen. Onlangs presenteerde ik mijn nieuwste boek over jazz in Nederlands-Indie: TROPENJAZZ.
Verder kom ik elk jaar in Indonesië, ik heb er een vaste tentoonstelling Indisch klassiek gemaakt en ik werk al een aantal jaar samen met een muziekschool in Yogyakarta, Java. Daar deel ik mijn kennis over Indische muziek met leraren en studenten en leer ik van hen meer over Indonesische componisten”, aldus Henk Mak van Dijk.
De combinatie Latijns-Amerikaans klassiek en Indonesische gamelanklanken op één podium in ‘East Indies – West Indies’ is volgens Henk Mak van Dijk niet voor niets bijzonder te noemen: “Momenteel is er een trend die wegkijkt van het dominante repertoire en het zoeklicht zet op composities en componisten die ‘een ander geluid’ laten horen. Daar past ons programma perfect in. En verrassend: bij Cuba verwacht je jazz en laten we nu juist jazz, gecomponeerd op Java op het programma hebben staan! En de romantiek van West-Indische muziek gaat heel goed samen met de spirituele composities geïnspireerd op de Javaanse en Balinese gamelan.”
Geschreven door:
Rik Verkaik
vrijetijdamsterdam.nl
Gerelateerde artikelen:
Koorproject Opus viert tweede lustrum met drie bijzondere concerten
Drie keer in Het Concertgebouw: Around the world on two Pianos
