Vrije Tijd Amsterdam is altijd op zoek naar bijzondere verhalen in Amsterdam. In dat kader gingen we op zoek naar het verhaal van TransgenderAmsterdam. We stelden een aantal vragen aan transgender Bianca Holland.
Kun je TransgendersAmsterdam allereerst eens introduceren?
“TransgendersAmsterdam is een groep transgenders die op elke eerste woensdag van de maand bij elkaar komen voor de gezelligheid. We doen dit in een normaal café en gaan ook met elkaar in de Jordaan de restaurants in, om zichtbaar te zijn voor en te integreren in de omgeving.”
Informeren en geven presentaties
“Hiernaast informeren we geïnteresseerden over het onderwerp, nemen we actief deel aan vergaderingen, lezingen en evenementen en onderhouden we contacten met verwante organisaties. Ook geven we presentaties over genderproblematiek aan geïnteresseerde groepen of opleidingen en informeren we gevraagd en ongevraagd anderen over genderdiversiteit en onze activiteiten.”
Er bestaan veel belevingsvormen bij transgenders, kan je daar wat over vertellen?
“Wat lang niet iedereen weet is dat het woord ‘transgender’ een parapluterm is. Transgendermensen voelen zich niet, of niet helemaal, thuis in de geslachtsrol die past bij de uiterlijke geslachtskenmerken die ze bij hun geboorte hebben meegekregen.”
Genderdysforie
“De officiële benaming voor dit verschijnsel is: genderdysforie, dat is een gevoel van onbehagen met het geslacht. Genderdysforie komt in alle tijden, in alle landen en onder alle bevolkingslagen voor. Het is door de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) aangeduid als een aandoening in medische zin.”
Niet van geslacht veranderen
“Veelal wordt in de media het beeld geschetst dat álle transgenders fysiek van geslacht willen veranderen, maar niets is minder waar. Wat maar heel weinigen weten is dat van alle transgenders slechts 1% daadwerkelijk van geslacht wil veranderen. Aan deze (kleine groep) transvrouwen en transmannen wordt vrijwel alle aandacht gegeven in de media. Hierdoor ontstaat een onjuist beeld.”
Leven als man en kleden als vrouw
“Onbekend is dat 99% van de transgenders niet van geslacht willen veranderen. Zij leven gewoon als man, zijn doorgaans getrouwd, hebben vaak een gezin, maar kleden zich bij gelegenheid als vrouw.”
Verschillende termen
“Omdat er onderscheid zit tussen de reden waarom een man zich als vrouw wil kleden hebben Engelsen daar vele jaren geleden verschillende termen aan gegeven: (fetish) transvestite, crossdressing, drag-queen/king.
In de Nederlandse taal kennen we deze woorden niet. Maar zonder iedereen in hokjes te willen plaatsen, geven deze verschillende woorden wel de verschillende belevingsvormen weer. In onze groep vind je dus vele belevingsvormen van transgendermensen en intersekse mensen.”
Hoe is TransgendersAmsterdam ontstaan?
“TransgendersAmsterdam is voor het eerst bij elkaar gekomen op 4 februari 1970 en bestaat dus al meer dan 53 jaar. In de jaren rond 1968 kwam dr. Anton M. Verschoor door zijn werk in het VU-ziekenhuis in Amsterdam in aanraking met mensen die zich niet happy voelden met het geslacht waarin ze waren geboren en trok zich dit aan. Hij besloot daar wat aan te doen en zette een advertentie in de krant Vrij Nederland. Daar reageerden een aantal mensen op.”
De eerste bijeenkomst
“Dr. Verschoor nodigde ze uit bij hem thuis en daar werd de eerste bijeenkomst gehouden. Thea Wickel was daar (als één van de 4 travestiemensen) toen al bij en er werd besloten een Travestie&Transseksualiteit (T&T) avond te organiseren bij de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH), op de Blauwburgwal te Amsterdam (toen nog met 170.000 leden).”
T&T avond op de Blauwburgwal
“Elke eerste woensdag van de maand was het de T&T avond op de Blauwburgwal. Thea beantwoordde de hulptelefoon op de eerste woensdag van de maand en was 16 jaar betrokken als voorzitster van de ‘Werkgroep T&T’ bij de NVSH. Hierna bleef Thea nog vele jaren actief bij de telefoonhulplijn en dat deed ze met verve!”
Bijeenkomsten op verschillende locaties
“In de loop der jaren hebben we onze avonden op verschillende locaties gehouden. Omdat het tot 1985 – de invoering van de eerste transgenderwet – verboden was volgens de Algemene Plaatselijke Verordening (A.P.V.) om je ‘in de kleding van de andere kunne’ in het openbaar te vertonen, bleven we vooral op de Blauwburgwal. Later in de ‘De Catacomben’ onder de Posthoornkerk in de Haarlemmerstraat.”
Café De Gijs
“Omstreeks het jaar 2000 zijn we naar Café De Gijs van Gijs Oudhof op de Lindengracht verhuisd. Een normaal Jordanees café waar we welkom waren. Onder leiding van ‘moeder overste’ Vera en Chris werd gestreefd naar openheid zoals we dat vandaag de dag kennen! Dit kon bij café de Gijs. We kunnen het ons haast niet meer voorstellen, maar dit was één van de weinige cafés waar we als transgender welkom waren. Gijs Oudhof maakte dat mogelijk en heeft bij ons een speciaal plekje gekregen.”
Café de Parel
“In 2009 is Gijs met zijn café gestopt en zijn we verhuisd naar Café de Parel. Daar waren we van harte welkom bij gastvrouw Astrid. Nadat het café meerdere eigenaren kreeg, bleef Irma onze vaste gastvrouw. Niet alleen was ze een fijne gastvrouw, zij was ook altijd in voor een gezellig gesprek en ze heeft menig nieuwkomer mogen begroeten zodat die zich welkom voelde.”
Café Kat in de Wijngaert
“Sinds 2017 zijn we van locatie veranderd na wederom een overname van café De Parel naar café Kat in de Wijngaert aan de Lindengracht. In al deze jaren bleven een aantal dames de groep trouw, waarbij er velen geholpen zijn bij een plaatsje geven van gevoelens.”
Wat is jouw rol bij TransgendersAmsterdam?
“Ik ben Bianca Holland, transgender, en – zoals ik mezelf noem – een deeltijdvrouw. Ik leef gewoon als man, ben getrouwd en heb kinderen, maar 2-3 dagen per maand ben ik een dag op stap als Bianca. Dan geef ik vaak voorlichting aan medewerkers van organisaties of bedrijven over het leven als transgender.”
Inkijkje leven transgender
“Ook ben ik actief om studenten bij diverse hogescholen en studies voor eerstelijns (zorg)hulpverlening een inkijk te geven in het leven van een transgender. Hiernaast onderhoud ik de website en beantwoord ik de binnenkomende mail. Maar er zijn nog een aantal dames actief binnen de club. Bijna iedereen doet wel wat om onze groep naar buiten toe uit te dragen.”
Hoe gaat het met de emancipatie en integratie van transgenders in Amsterdam?
“Op zich gaat dat goed. Zoals aangegeven is het sinds 1985 niet langer strafbaar om als man in dameskleding je in het openbaar te vertonen. In het jaar 2000 was het nog moeilijk een café te vinden waar we welkom waren. In 2009 was dat al minder een probleem en anno 2023 zijn we eigenlijk gewoon overal welkom, zeker in de Jordaan. Maar aan de andere kant vernemen ook wij de berichten en cijfers over toenemend geweld tegen transgenders, ook in Amsterdam.”
Participeren jullie dit jaar en voorgaande jaren in Queer en Pride Amsterdam?
“Onze groep is te klein om daarin te participeren, ook het op deze manier zichtbaar zijn is niet wat iedereen in de groep wenst. Maar we doen natuurlijk al jaren mee tijdens de pride-week en houden dan onze transgenderavond vaak samen met andere regenbooggroepen. Afgelopen jaar ook met een stadswandeling onder leiding van een gids.”
Zijn vrijwilligers en sponsors belangrijk bij jullie organisatie?
“Binnen onze groep pakken de meesten dingen op die nodig zijn om te regelen. Dat is hetgeen ons ook bindt, naast de transgendergevoelens. We hebben geen sponsoren en door de manier van werken is dat ook niet nodig, want dan ben je afhankelijk. We hebben geleerd onze eigen weg te volgen. Dat doen we dus al meer dan 50 jaar.”
Wat is het hoogtepunt in de historie van TransgendersAmsterdam?
“Er is in de afgelopen 53 jaar veel gebeurd en echte hoogtepunten zijn er niet. Waar we wel met trots op terug kunnen kijken is dat we voor menig transgender een (tussen)stap zijn (geweest) om jezelf te kunnen zijn en op je eigen manier om te kunnen gaan met je transgendergevoelens.”
Integratie in samenleving Amsterdam
“Dat we daarbij voor de openheid hebben gekozen en te integreren in de samenleving in Amsterdam. Dit ‘Amsterdamse model’ is in de loop der jaren veel overgenomen: integratie in de maatschappij, door jezelf niet te verstoppen maar jezelf te laten zien en het gesprek aan te gaan.”
Hoe kijken jullie naar de toekomst van de Transgender community?
“Eigenlijk zou het doel moeten zijn dat er geen transgender community meer (nodig) is. Tenslotte zijn we allemaal gelijk. We moeten kunnen zijn wie we willen zijn. Maar daar is nog een lange weg te gaan vrees ik.”
Nog iets toe te voegen?
“Jazeker! Ben je zelf onzeker over je gendergevoelens? Kom dan eens gezellig een avondje met ons kletsen in het café? Misschien kunnen we je een inkijk geven hoe wij zijn omgegaan met onze gevoelens en daar een oplossing in gevonden hebben. Wellicht heb je daar iets aan in je eigen zoektocht? Meld jezelf even aan via de website: TransgendersAmsterdam.nl”, laat Bianca Holland ten slotte weten.
