Pim Ligtvoet zet zich al jaren in voor LHBTI+ emancipatie in Amsterdam Nieuw-West. Reden voor Vrije Tijd Amsterdam om een aantal vragen te stellen.
Door: Rik Verkaik
Kunt u kort iets over uzelf vertellen voor wie u nog niet kent?
“Ik ben in 1947 in Rotterdam geboren en wilde als 8-jarige schooljongen priester worden. Pas op late leeftijd kwam ik volledig uit de kast. Dat kwam omdat ik na een flinke identiteitscrisis tijdens mijn studie toch besloot om in de kerk te gaan werken. Eerst oecumenisch en aan de kerkelijke rand, in Berlijn en Maastricht, maar vanaf 1988 officieel aangesteld als katholiek arbeidspastor voor de Zaanstreek.
Omdat ik het er erg naar mijn zin had en opnieuw oecumenisch en multicultureel kon werken wilde ik niet het risico nemen om alles door een volledige coming-out kwijt te raken. Maar toen de Nederlandse katholieke kerk steeds conservatiever werd zocht ik een seculiere baan. Het werd adviseur multiculturele zaken bij verschillende Noord-Hollandse stichtingen.
Gaandeweg werd mijn hoofdthema hier ‘homobeleid’. Daar ben ik feitelijk op kleinere schaal mee doorgegaan na mijn definitieve pensionering, eind 2012, in mijn woonwijk Amsterdam Nieuw-West. Eerst bij de ‘postcodeborrels’ en daarna als secretaris van Pink Nieuw-West (2012-2018). Toen dat me teveel werd, ben ik COC-stadsdeelvertegenwoordiger in Amsterdam Nieuw-West geworden.”
Wat is uw persoonlijke motivatie om u in te zetten voor de LHBTI+ gemeenschap?
“Vooral mijn persoonlijke geschiedenis. Mijn eerste coming-out was tijdens mijn studententijd in Amsterdam, alleen voor vrienden en een klein beetje voor mijn familie. Ik was toen 25. In de Nederlandse oecumenische gemeente in Berlijn wist men het wel, maar er werd niet over gepraat. Vier jaar later, als oecumenisch studentenpastor in Maastricht, vertelde ik het aan het bestuur en mijn collega’s, maar pas nadat ik aangenomen was. Dat herhaalde zich in 1988, zodra de bisschop mijn benoeming had goedgekeurd. Ik kreeg steeds mooi en interessant werk, maar de prijs die ik betaalde was in feite een dubbelleven. Mijn liefdesleven was spannend, maar leidde niet tot duurzame relaties. Eigenlijk wil ik anderen helpen bij hun coming-out.”
Wat zijn de belangrijkste doelen van COC Amsterdam in Nieuw-West?
“COC Amsterdam e.o. ‘maakt zich sterk voor lhbtiq+-emancipatie in haar gebied’. Dat geldt ook voor COC Nieuw-West. COC Nieuw-West heeft geen team van leden, medewerkers en vrijwilligers. Het was in 2012 een duo-functie, maar werd al gauw één vertegenwoordiger, Pieter Nijhof. Deze draaide mee in de overleggen en de activiteiten van andere organisaties zoals Pink Nieuw-West en het Regenboogoverleg van het stadsdeel. Stadsdeel Nieuw-West heeft vanwege de moslimachtergrond van veel bewoners heel wat aandacht voor LHBTI+ beleid. Dat begon bij stadsdeelvoorzitter Slotervaart Ahmed Marcouch (2006-2009) en werd voorgezet door bestuurder Ronald Maurer (2010-2022) en stadsdeelvoorzitter Emre Ünver (sinds 2018).”
Hoe gaat het met de LHBTI+ emancipatie in Amsterdam Nieuw-West?
“Soms lijkt het alsof het religieus conservatieve Nieuw-West op de Veluwe ligt. En zeker islamitische LHBTI+’ers kunnen het zwaar hebben. Tofik Dibi, adviseur van Emre Ünver, zei ooit: ‘Ik haal opgelucht adem als de tram bij station Lelylaan optrekt en het stadsdeel uitrijdt’. Zelf heb ik last van treiterende jongeren gehad, en ook in gesprekjes met buurtbewoners onbegrip of afkeer meegemaakt. Maar of het hier voor alle LHBTI+’ers moeilijker is dan elders betwijfel ik. Het stadsdeelbestuur en de organisaties zijn hier actief en alert.”
Op welke manier wordt geprobeerd een veilige ruimte te creëren voor de queer community in Nieuw-West?
“Terugkijkend kan ik zeggen dat het belangrijkste is om plekken te vinden waar je als LHBTI+’ers openlijk bij elkaar kunt komen. Dat is nodig om een gemeenschap te worden en zichtbaar zijn. In Nieuw-West begon dit proces vermoedelijk in mei 2010 met de maandelijkse ‘postcodeborrels’ in steeds verschillende cafés – een initiatief van stadsdeelraadslid Geuzeveld-Slotermeer Michèl Tromp. De groep breidde zich uit en kreeg in de loop van 2011 de naam Pink Nieuw-West (PNW) en een formeel bestuur. COC Nieuw-West trad toe en ook de Lesbocode en LHBTI-vriendelijke leden met een migrantenachtergrond.”
Roze kransen dodenherdenking
“Voor het eerst werden toen bij de Dodenherdenking op drie plekken roze kransen gelegd. Op het Sierplein samen met het jongerenwerk. Nadat Pink Nieuw-West in 2014 een stichting was geworden, met een bankrekening en een website, waren er meer subsidiemogelijkheden. De stichting Eigenwijks hielp het bestuur bij de financiën. De maandelijkse borrelavonden kregen nu een vaste plek, Coffeemania, met thema’s, gasten, een film of een muziekoptreden.”
Roze agenda van Amsterdam
“Bij de raadsverkiezingen van maart 2017 organiseerden we een bomvolle verkiezingsavond rond de ‘roze agenda’ van Amsterdam. Er kwam een jaarlijkse barbecue, jaarlijkse IDAHOT-vieringen, jaarlijkse Prideweek-openingen op het Osdorperplein – ‘Prelude’ genaamd – en een boottocht vanaf de Sloterplas naar het begin van de Pride Walk. Zonder bestuurslid Abdel Kwyasse, zelf niet gay, waren die evenementen niet mogelijk geweest. Een nieuw PNW bestuur (2019) met voorzitter Walter van Ruitenbeek kreeg zelfs een Nieuw-Westboot bij de Canal Pride voor elkaar.”
Regenboogoverleg
“De ambtenaar diversiteit van het stadsdeel, Hinde Chergui, was intussen in 2013 een ‘stakeholders’-overleg begonnen met mensen uit alle roze en geïnteresseerde organisaties van Nieuw-West. Daaronder zijn met name te noemen: ‘Vrouw en Vaart’, indertijd Joke Kop, waar vooral moslims komen, en stichting Ondersteboven, van en voor niet-heterovrouwen, opgericht door Irene Hemelaar. Het overleg bestaat nog steeds en heet nu Regenboogoverleg.”
Jezelf zijn in Nieuw-West
“Het stadsdeel zette daarnaast vanaf 2013 een aantal jaren manifestaties op rond ‘Jezelf zijn in Nieuw-West’ met het accent op ruimte creëren voor coming out. Zo ontstond in Nieuw-West een groot netwerk, inclusief COC Amsterdam e.o., rond een zichtbare LHBTI+ gemeenschap. Of dit genoeg is voor een ‘veilige ruimte’ in ons stadsdeel is lastig te bepalen. Het moet in ieder geval onderhouden worden.”
Wat doet u momenteel voor de LHBTI+ community?
“In het najaar van 2018 stopte ik als secretaris van PNW en kon ik doorgaan als COC-vertegenwoordiger. Ik kon ook de eigen Facebookpagina overnemen. Die is redelijk succesvol geworden, mede door de verbinding met de pagina’s van de Gaykrant community en Roze in Verzet. Naast voortzetting van de deelname aan het Regenboogoverleg en wat daaruit voortvloeit heb ik geprobeerd het COC-netwerk te vergroten door contacten te leggen met het buurtwerk, het jongerenwerk, scholen (het Calandlyceum, voor Paarse Vrijdag), kerken (De Ark) en moskeeën (de Blauwe Moskee).
Als nieuwe activiteiten kwamen erbij: de bescherming van de unieke cruiseplek in de Oeverlanden en de deelname aan de lgbt group in het asielzoekerscentrum aan de Willinklaan.”
Rustiger aan doen door hersenkneuzing
“Door een val op mijn hoofd in de zomer van 2022, het bleek een hersenkneuzing, moest ik veel laten rusten. Op dit moment zijn de lgbt group en de Facebookpagina het belangrijkst. Vanuit het 4-5 comité Slotervaart heb ik daarnaast in 2024 een fotokubus Tweede Wereldoorlog op het Sierplein kunnen plaatsen met daarin de homoseksuele verzetsstrijders Willem Arondeus en Frieda Belinfante. In contact met de werkgroep Godsdienst en Levenbeschouwing van COC Amsterdam e.o. maak ik me sterk voor een tentoonstelling over (homo)seksualiteit in museum Het Catharijneconvent, Utrecht.”
Waar bent u het meest trots op als u kijkt naar uw werk voor het COC Amsterdam en Pink Nieuw-West?
“Puur wat betreft COC Nieuw-West zijn dat drie dingen: het succesvolle inspreken bij de gemeenteraad van de centrale stad over het behoud van cruisegebied De Oeverlanden (24 november 2021); de Regenboog-Iftar bij Vrouw en Vaart – samen eten, muziek beluisteren en dansen bij het breken van het vasten (25 april 2022); en het werk met ‘Vooruit’ en Eigenwijks in het asielzoekerscentrum Willinklaan; de deelnemers noemen elkaar ‘familie’. Verder ben ik vooral trots op wat we vanaf 2012 met Pink Nieuw-West hebben bereikt.”
Hoe kijkt u aan tegen de huidige situatie van LHBTI+ rechten in Nederland en hoe weerspiegelt dit zich in Nieuw-West?
“Vanwege de val op mijn hoofd in juli 2022 ben ik sinds die tijd gestopt met vergaderen, zowel binnen het COC als binnen Nieuw-West. Daardoor ben ik niet meer precies op de hoogte. Wel is me juist de laatste jaren meer overkomen. Vanaf 1998 woon ik in Nieuw-West. Door gesprekken, kransleggen en het uithangen van de Regenboogvlag ben ik als gay bekend geraakt, en nooit lastiggevallen. Maar 3, 5 jaar geleden waren daar die treiterende jochies. Het vervelendste was een knaapje dat stoer wilde doen en me al fietsend een tik in mijn nek gaf. Het was op 19 september 2021, ik heb aangifte gedaan. Ik wilde ook met hen in gesprek, maar dat is niet gelukt. En kort daarna werd ik door een verwarde buurtbewoner voor ‘pedofiel’ uitgescholden. Ik mijd sindsdien bepaalde plekken.”
Acceptatie onder druk
“Ik volg verder het nieuws en lees de krant. De acceptatie staat zeker onder druk. Lhbtiq+, en vooral transgender, interseksueel, non-binair of biseksueel zijn, wordt steeds vaker als ‘woke’ gezien. Als overdreven en links-extreem. Onder de huidige Amerikaanse president wordt het zelfs door de staat bestreden.
Onlangs kreeg ik voor het eerst een waarschuwing van Meta over de inhoud van het COC Amsterdam Nieuw-West FB-account; men zou de inhoud kunnen verwijderen. Is niet gebeurd. In Nederland zie je anti-woke tendensen met name bij PVV, FvD, SGP, BBB en soms de VVD.
Tegelijk is er veel strijdbaarheid. Zie het Nederlands en Europees optreden tegen het verbieden van de Pride in Hongarije (26 mei 2025) en de verankering van de LHBTI+ rechten in artikel 1 van de Grondwet (17 januari 2023)”, besluit Pim Ligtvoet.
Over de auteur:
Rik Verkaik, oprichter van Vrije Tijd Amsterdam, schrijft al meer dan acht jaar over exposities, evenementen, kunstenaars, muziekartiesten, ondernemers en maatschappelijke initiatieven in Amsterdam. Al meer dan een miljoen mensen hebben zijn bijdragen voor deze website en bijbehorende social mediakanalen gelezen.
