Op 6 en 7 juli staan bij het Tolhuis de bijzondere zangvoorstellingen WATER BEWEEGT op het programma. Vrije Tijd Amsterdam stelt een aantal vragen aan Esther Wouters van de organisatie.
Is het mogelijk om allereerst de WATER BEWEEGT concerten eens te introduceren?
“Water Beweegt is een poëtische zangvoorstelling die mensen in beweging brengt rond een oer-Hollandse thema: water. De Nederlandstalige voorstelling van VoxNL beschrijft één dag uit de eeuwige kringloop van het water: van de ochtend waarin de mist langzaam optrekt uit de sloten naar de storm op zee die losbarst en het steigerhout doet kreunen, tot de nacht waarin alleen nog het zachte klotsen van onze roeiboot te horen is.
De liederen zijn gebaseerd op Nederlandse poëzie over water en bijna alle muziek is van Nederlandse componisten. Drie van oorsprong Engelstalige liederen zijn voor deze voorstelling vertaald.”
Interacties met het publiek
“Het publiek krijgt de uitnodiging het thema actief te helpen vormgeven, door mee te doen met de watergeluiden maken, die de liederen met elkaar verbindt tot één groot verhaal. Componist Diederik van der Laag heeft soundscapes ontworpen voor deze verbindingen en heeft het koor getraind om daarbij te improviseren.
Dirigent Hanneke Hommes leidt het koor en het publiek. Door de interacties en de improvisaties ontstaat elke voorstelling in het moment en zijn die telkens een unieke belevenis voor iedereen, dat wil zeggen voor publiek én deelnemers.”
Wat is het projectkoor VoxNL en wat maakt hen zo bijzonder?
“Het projectkoor VoxNL bestaat uit goed geoefende amateurzangers uit Amsterdam en omstreken. Bijzonder aan de groep is dat er compositie-talenten bij zitten: sommige liederen van het repertoire zijn door enkele koorzangers gecomponeerd.
Interessant is ook dat we ontdekten dat een van de bassen ook countertenor kan zingen. Om dit bijzondere geluid te kunnen laten horen aan het publiek, heeft de dirigent een lied-arrangement aangepast zodat er voor hem een countertenor partij in kwam.”
De concerten worden georganiseerd door Stichting VoxNL. Wat is het doel van deze Stichting?
“Doel van de Stichting VoxNL is het aanjagen van de Nederlandse vocale cultuur. De stichting organiseert daarom concerten, kleinschalige festivals, zangworkshops, en projecten als Water Beweegt. VoxNL heeft lokale zanggroepen aan optredens in de openbare ruimte geholpen (‘Zingen in De Hallen’ – tot 2019).
Tot slot heeft de stichting een eigen vocaal ensemble, Ensemble VoxNL, dat werken van Nederlandse en Vlaamse componisten uitvoert bij diverse gelegenheden, zoals dit jaar nog tijdens de 4 mei herdenking in De Hallen.”
Waarom is er voor het Tolhuis gekozen als locatie?
“Het Tolhuis is een historische locatie, het huidige gebouw stamt uit 1859, midden in de stad waar je de boten op het Noord-Hollands Kanaal ziet langsvaren. Het ligt vlak bij de pont naar Noord, waar we ook over zingen. Voor de zangvoorstelling met water als thema een prachtplek.
Het is van oudsher de plek waar Amsterdammers zich verpoosden en genoten van allerlei evenementen en concerten bij de muziekkapel. De zaal van het Tolhuis heeft een muurschilderij ‘zomeravond aan het IJ’, dat refereert aan deze feesten. De voorstelling Water Beweegt vindt daarmee plaats in lijn met een eeuwenoude traditie.
Het Tolhuis is goed te bereiken: het is vlak bij het Centraal Station, dat direct aan de andere kant van het IJ ligt. Het is ook goed bereikbaar voor minder validen want er zijn enkele privéparkeerplaatsen direct achter het Tolhuis.”
Hoe gaat het met de vocale cultuur in Nederland?
“De stichting VoxNL is niet voor niets opgericht: wij zien dat de vocale cultuur in Nederland wel wat stimulans kan gebruiken. Koren kiezen doorgaans voor niet-Nederlandse koormuziek, maar er gebeurt in Nederland zoveel moois, we willen dat met onze projecten meer voor het voetlicht brengen.
Maar hoe gaat het met de vocale cultuur, breek me de bek niet open. Muziekscholen zijn aan het verdwijnen en muziekles is lang niet op elke school gegarandeerd want dat wordt niet belangrijk gevonden. Maar als de vaardigheid om te zingen, die elk kind in aanleg heeft, niet wordt onderhouden, verdwijnt het. Muziekles op school begint doorgaans met liedjes zingen, en als kinderen dat niet op school doen, gaan ze het later ook niet doen.
Op latere leeftijd vinden mensen het zelfs gênant om te zingen, ze durven dat niet meer. Vooral jongens en mannen beginnen er niet meer aan: het is tegenwoordig voor koren bijna onmogelijk om voldoende zingende mannen te vinden. Ook voor het project Water Beweegt was dat een knelpunt. Met name tenoren worden steeds schaarser. Een teken aan de wand is dat een Duitse uitgeverij gespecialiseerd in boeken met meerstemmige zangliederen, nu bundels uitgeeft zonder tenorpartijen.
Ook Koornetwerk Nederland signaleert het probleem en stimuleert het opzetten van kinderkoren met hun zogeheten ‘Kangoeroe-koren’ project. Mariette Effing richtte de stichting ‘Boys, Keep on Singing’ op met uitsluitend het doel jongens aan het zingen te houden. In het oosten van het land heeft zij verschillende jongenskoren die gelukkig steeds groter worden.
Wij sluiten met VoxNL aan op groepen mensen die wel zingen, en stimuleren dat zij dat met verve kunnen doen voor steeds meer publiek en dat zij ook zullen kiezen voor Nederlandse composities. We willen uitdragen dat vocale muziek een fantastische vorm van kunst is die we in Nederland moeten koesteren en voeden.
Wij denken tegelijkertijd dat er in Nederland een vruchtbare bodem voor een levendige vocale cultuur is. Kijk bijvoorbeeld naar verschijnselen als ‘De Toppers’, die al tig jaar jaarlijks drie dagen lang Ziggo uitverkopen. De avond bestaat uit drie-en-een-half uur meezingen met tophits. Mensen vinden het heerlijk om te zingen.”
Kunnen we in de toekomst nog meer leuke events verwachten?
“Zeker, we zouden met dit programma Water Beweegt graag deelnemen aan een festival of iets dergelijks, we zoeken nog naar interessante mogelijkheden. En we denken aan een nieuwe editie van Festival Klein Vocaal, een combinatie van workshops en optredens voor de kleinere vocale ensembles. Een ander evenement waar we nog over aan het nadenken zijn is een project waarin we componeren en zingen combineren.
Mensen die op de hoogte willen blijven kunnen zich melden voor onze nieuwsbrief, die we alleen versturen als we met projecten bezig zijn, je wordt door ons niet bedolven onder spam. Je kunt je melden via [email protected].
Ensemble VoxNL gaat na dit project weer aan de slag in zijn eigen bezetting van acht zangers: zij treden op bij feesten, festivals en speciale gelegenheden. Ze zijn bereikbaar via hetzelfde e-mailadres.”
Hoe kunnen mensen een kaartje kopen?
“Mail voor reserveringen naar [email protected], je krijgt je kaartje dan €2,50 goedkoper, of koop je kaartje aan de zaal, het Tolhuis op zaterdagavond 6 juli, het concert begint om 20.15 uur of zondagmiddag 7 juli, dan beginnen we 15.15 uur. Kaarten aan de zaal zijn €17,50.”
Ten slotte
“De locatie het Tolhuis heeft een geweldig terras bij een serre, je kunt ook heel relaxt in het gras zitten. De voorstelling duurt ongeveer een uur, zonder pauze, en daarna kun je dan lekker een drankje nemen op dat terras of in het gras. De nazit wordt dus ook super. We hopen dat zoveel mogelijk mensen op die prachtplek met ons komen genieten, zoals dat daar al honderden jaren gebeurt.”
