“Around the World on Two Pianos bestaat uit drie zeer diverse concerten met een Cubaans-Nederlandse gastheer, Gustavo Corrales Romero en drie gastpianisten”, vertelt Gustavo’s partner Karen D. Russel de Corrales vooruitblikkend naar drie bijzondere concerten die dit jaar nog zullen plaatsvinden in Het Concertgebouw.
Vrije Tijd Amsterdam blikte vooruit naar de drie bijzondere muziekoptredens en deed dat aan de hand van een aantal vragen die wij stelden aan de partner van Gustavo, die de zakelijke leiding (Gustavo heeft de artistieke leiding) heeft over de concerten.
De totstandkoming van de concerten
“Ariel González, de Cubaanse gastpianist van het eerste concert Latinissimo, liet in juli weten dat hij vanuit Canada naar Nederland kwam en vroeg ‘of wij iets samen konden doen’. Wij bedachten hoe leuk het zou zijn om dat te combineren met de andere twee concertformules met twee piano’s. Het Concertgebouw was beschikbaar … en had oren naar ons (huur)voorstel.
De samenwerking met de Haagse Indonesië-specialist Henk Mak van Dijk is midden 2018 begonnen. Henk had het uit de vergetelheid gehaalde Jazz Concerto van Ludwig van Zele in 2017 met klein jazz orkest uitgevoerd op de Tong Tong Fair. Hij vroeg Gustavo om samen met hem de versie voor twee piano’s uit te voeren. Het concert ‘East Indies-West Indies’ is de extensie daarvan.
Het verhaal van Around the World on Two Pianos begint met de samenwerking met ‘het andere gezicht van de Cubaanse jazz’ Ramón Valle, die dateert uit 2009. De formule voor het derde concert in de serie ‘Cuban Classical & Jazz’ bestaat sinds hun optreden tijdens de UITmarkt in Den Haag in 2017.”
Wie is de organisator van de concerten?
“KyG Productions, dat is het productiebedrijf van concertpianist/componist Gustavo Corrales Romero en mijzelf. KyG staat voor K en G in het Spaans. Wij hebben elkaar in 1999 op Aruba ontmoet. Afgezien van wat cultuurverschillen klikte het meteen. Met mijn achtergrond (20 jaar management assistente) begonnen we al snel in eigen beheer te produceren (concerten, 2 CD’s, 1 boek tot nu toe). Dit heeft zich in Nederland gedwongen doorgezet.
Gustavo is mijn leraar, beste vriend, echtgenoot, zakelijke partner, muze en uitvoerder van mijn moeilijker composities. In het Spaans grappen we dat hij ‘mijn halve sinaasappel’ is.”
Wat maakt de Cubaanse pianist-componist Gustavo Corrales Romero speciaal/uniek?
“Er is in 1998 op Aruba een artikel over hem verschenen dat de titel draagt “The way he plays the piano… he’s just like an angel”. Enerzijds klinkt dat wat overdreven en uiteraard is het mijn man. Maar ik denk dat ik toch redelijk objectief kan stellen dat hij iets speciaals heeft, de ‘X-factor’ als je wil.
Het is niet voor niets dat hij bij selecties tijdens zijn opleiding steeds als beste uit de bus kwam. Hij was – bijvoorbeeld – één van de twee leerlingen die bij afronding van zijn middelbare school, de Escuela Nacional de Arte (National School voor Kunst) in Havana, Cuba , op 18-jarige leeftijd werd gekozen om zijn opleiding voort te zetten aan het Tchaikovsky Conservatorium in Moskou.
Het gebeurt regelmatig dat ik zijn versies van bepaalde muziekstukken kan vergelijken met die van andere pianisten. En ik vind keer op keer Gustavo’s keuzes voor de uitvoering van stukken aantrekkelijker om te horen. De achterban die we ondertussen hebben opgebouwd, keert ook steeds terug om alle nieuwe concertformules te horen. En Gustavo is hiervan de rode draad.
Verder vind ik zijn veelzijdigheid bijzonder. Hij is – 17 jaar lang – klassiek geschoold en is volkomen vertrouwd met de klassieke Europese componisten. Hij staat er onder zijn tijdgenoten echter ook om bekend goed te zijn in het uitvoeren van hedendaagse muziek. Ondertussen arrangeert en componeert hij sinds 2013 ook zelf.
En ook dit schijnt in de smaak te vallen bij het publiek. En omdat hij het fijn vindt het intensieve musiceren af te wisselen is hij sinds 2017 ook schrijver en beeldend kunstenaar en we kunnen eigenlijk niet wachten om ook dat aan de man te brengen.”
Er gaan drie concerten plaatsvinden. Zou je deze concerten eens kunnen toelichten?
“Het eerste concert op 12 oktober – Latinissimo – is eigenlijk een herenigingsconcert, na het laatste persoonlijke contact meer dan 20 jaar geleden. Gastpianist Ariel González heeft dezelfde 17-jarige opleiding als Gustavo gedaan en heeft daarna in feite kamermuziekles gekregen van Gustavo, aan het Instituto Superior de Arte in Havana, waar Gustavo hoogleraar is geweest. Het wordt dus echt een virtuoos klassiek feestje.
Latinissimo speelt in op de internationale fascinatie van componisten voor Latijns-Amerikaanse ritmes en klanken. Er komen klassieke componisten aan bod uit Argentinië, Brazilië, Cuba, Frankrijk en de V.S. Hoogtepunten: Het door Gustavo geschreven, naar zijn geboortestad genoemde Guantánamo en maar liefst drie premières, waaronder Gustavo’s solostuk Aguas Claras.
Over het tweede concert van Around the World on Two Pianos, op 17 november: Gustavo en Henk Mak van Dijk herkennen in elkaar het leven in diverse culturen, respectievelijk in Cuba, Java en Nederland en bundelen hun pianospel om vaak vergeten, bijzondere composities gebaseerd op traditionele muziek, volksmuziek en/of jazz uit te voeren. In East Indies – West Indies hoor je de magie van de gamelan op Java en Bali, Cubaanse romantiek, stomende Manteca bebop en unieke oude stijl jazz uit Oost-Java.
Hoogtepunten: Het in 1937 door Ludwig van Zele afgeronde Jazz Concerto dat in 2016 werd gevonden op de Haagse zolder van Zele’s neef Mark Boon, door de Haagse Courant ook wel ‘de Indische Rhapsody in Blue’ genoemd. Verder: Rituele Indonesische muziek in de vorm van drie fraaie gamelantranscripties van Canadees Colin McPhee. En een première van mij: Enigma, uit mijn Suite Latina.
Cuban Classical & Jazz, op 7 december, is een zinderende samensmelting geworden van het talent en de persoonlijkheden van Gustavo en Ramón Valle. Laatstgenoemde is een bekend gezicht bij onder andere Het Concertgebouw en het North Sea Jazz Festival. Minder bekend is deze genremix op twee piano’s samen met Gustavo: een opwindende uitdaging voor beiden, om de contrasterende achtergrond en de door de formule geïnspireerde eigen composities en arrangementen, die ook erg in de smaak vallen bij het publiek.
Maar het beste aan deze samenwerking is hun aanstekelijke chemie. Geen wonder dat het publiek voor meer terug blijft komen. Dit wordt al het achtste concert. De concerten van Gustavo en Ramón staan bol van Cubaanse vreugde en combineren twee uiteenlopende repertoires, vakmanschap en ongedwongenheid. Ze zijn afwisselend intrigerend, opzwepend ritmisch tot dansbaar, verrassend en ontroerend. Eén première voor 7 december staat al vast: Gustavo’s Chocomenta y moscatel.”
Kun je uitleggen wat er wordt bedoeld met het ‘andere geluid van Latijns-Amerika’?
“Wat men vooral kent uit Latijns-Amerika zijn natuurlijk de populaire genres; salsa, merengue en tegenwoordig reggaeton. In iets mindere mate, maar toch meer dan wat wij onder de aandacht willen brengen; Latin jazz. Het ‘andere geluid van Latijns-Amerika’ – klassieke, modern klassieke en hedendaagse Latijns-Amerikaanse muziek – is echter nog steeds minder bekend, alhoewel er meerdere musici zijn die er steeds vaker voor kiezen.
Wij zoeken deze niche bewust op en Gustavo heeft zich hierin nu al een tijdje gespecialiseerd. Hij kan hiervoor putten uit een 200 jaar oude schatkist aan Latijns-Amerikaanse werken met verrassende melodieën en ritmes door de inspiratie van Latijns-Amerikaanse populaire en folkoristische genres. Door Around the World on Two Pianos’ hopen wij dat een breder publiek naast Bach, Beethoven en Mozart uiteindelijk ook zal weten wie Lecuona, Cervantes en Villa-Lobos zijn.”
Waarom is er gekozen voor Het Concertgebouw?
“Wij zochten dus voor de concertserie van ‘Around the World on Two Pianos’ naar een concertzaal. Op korte termijn, in de zomer, was dat niet eenvoudig. Wij hebben de lijstjes van mogelijke opties die we al hadden bekeken en wat op internet rondgeneusd. Niks ‘sprak’ tot ons. Toen herontdekten we dat Het Concertgebouw ook kleinere zalen had en besloten hiervoor de stoute schoenen aan te trekken. De Kleine Zaal bleek – wonder boven wonder – beschikbaar te zijn op en rond de data die wij wilden.
Wij aasden dan ook niet op de reeds gevulde avonden maar op hele specifieke middagconcerten in het weekeinde. Onze achterban – die deels uit senioren bestaat – komt graag uit andere delen van het land naar onze concerten, als we maar op een aantrekkelijk tijdstip organiseren zodat hen het reizen vergemakkelijkt.”
Heb je nog iets toe te voegen?
Misschien wat publieksreacties:
“ Bedankt dat jullie ons met deze muziek kennis hebben laten maken.”
“Het is een groot feest geweest om dit mee te maken.”
“Ik heb genoten. Het was heerlijk. Ik ben blij dat ik hier vanmiddag ben geweest. Ik kan de week weer tegemoet.”
“Ja, voor mij is het een absolute aanrader. Zodra ze weer samen spelen ben ik er.”
“De eerste is van een anonieme dame, na de lancering van de FRESCO CD (een brede impressie van Latijns-Amerikaanse klassieke muziek) in 2011. Alle andere drie zijn naar aanleiding van Cuban Classical en Jazz”, laat Karen D. Russel de Corrales ten slotte weten.
Interview door:
Rik Verkaik
vrijetijdamsterdam.nl
Lees ook: Borneo Architectuurcentrum: ‘het verhaal achter de rondleidingen’
Gerelateerd artikel:
King Crimson voor concert naar het concertgebouw
Cubaanse en Arubaanse romantiek, mooie zaal, twee gedreven pianisten en prachtige vleugels
Koorproject Opus viert tweede lustrum met drie bijzondere concerten
